Mongol udamiin mun chanar zan agali-iin zuil

Mongol udamiin tursen hunii mun chanar bulvasu,urdaar buduuleg, hoin n nomhon boi amui!setgel saihan uur ihe yeremdeg n yavalchah aali iim tuluvtei bulai.hunii chanar gurvan zereg baimui.noyan yazgurtan bulvasu sechin gegehen hurchlag zantai,buyan uglee dur durtai noyon arbin baimui.ert chagaas buyanchar taij noyon olon garvai.bas tushmed baisan survaljit geriin hun buyan hihui dur iheel durtai, hejeed dusal badari erih hun nar tor hooson gargahgui,ihe baga bulvch ed maliig dusal bulgaj ugmui.uunii shaltgan-aar eduge bultal mongol gajar baruun zoo bolon utai zereg-iin oron hiidiin huarag uurid mongol-oos dusal badari erj olon mal edii olood hiid sum deen aachij olon huarag nuhchel helchimui. uuver uzhuulee uglee ugh teneg susugten gevch setgel ashan hun olon baih gajuu ugei boi amui. dund zergiin hun bolvasu, zalhuu olon, zargald durtai,ajil hih durgui harin chirig bolh durtai hun olon baimui.uur urid heruul chohilchoond durtai zargu hihees iheel zurehshmui. door zergiin hun yajuurtan bulvasu hedii dogshin baga sagiin ashig tur durtai, hunii yumii uzseer nuden horhoi hudelj gerteen buusan zochin nariin yumiig hulgoj avh olon buged zochin yumeen gerteen asuuh ervesu charai-aan meljij holgogson yumiig gargaj ughgui bulai.iim yazgur tanaas tasrashgui hulgach garmui. iimes hitad hums mongoliig niidem uzej, burhan setgeltei hulgach nudtei hemen mongolii nerdej yavh iim uchirtai, yamar negen adali uzej bolhgui bulai, ali gajar bulvch sain muu hun baih irtenchiin yos bulai. ar mongol hunii chanar gadara uzel tenegsh buduuleg yanjtai bolvch dotor tamirlag buged hol bodlogtoi hun olon garmui. ovor mongoliin hunii chanar bulvasu gadar uzel hurchlag sergulen bolvch lavduun togtvurgui,sanaa uzel oir nuden umnehiig erhileh hun olon garmui.
niidem ertenii chag tur ihe baadar idleg bilegten hun olon garch baisan ajguu. lam nar delgersen ees ulam ulam hun buurai bolj idleg bilegten hun turvsuu lam nariin munh bos hemeeh ugiig sonsch sejig susug hoyor setgeltei bulgamui. iim shaltgan bolsonii mongoliin merged ugelsen ug: lam delgersen tus ugei bolv, baatar ild-eer barimt ugei erhiig zolivii, ayumshiggui hun-ii murgej baigsnaa, ali baisaar avral hemen zurag hureg tur harin murguh chag bolv hemeevei. hun buri eih barij man toolj urh buri lam baij nom unshij uheliin uud neej ergilt gui zug handvai. ezen turiin hureng ii sarnij hiisegdeh chag bulvai.uunii horii medsen iim zergiiin undur uzelt basach baimui.odo chin uls tur irj mongol udumiin chanar shiljvei. hitad bichigiig unshij hitad hun luge yavalchah hushuu nutugiin hun nar hitad aaltai bolson ihe olon bulai.chohun mongol chanar bulvasu ers tas ugjim baatar buluuge. zui buriin arga uhaaniig hereglehiig meddegui deer nen yalanguyaa bichig utgiig oishoohgui chanartai baisan azguu. zramiig goldoj zayaag huleen ui uyiin noyan haraat hemen nigemsun togtoj yavhaas yambar zergin tohait noon muu bolvch hubi zayaar tohiyoldvoi hemen bodoj shudurgaar yavmui. hervee heterhii muu noyon bulvasu halj eer bos noonii or bulgavasu basach ug noyonii turelees sunguj noyon bolmui.ertenees ui ularin noyonii ajgur noyon bolsoor eduge dur hurch irvei. haraat bolson hun uyiin ui bas haraat bolsoor yavj eduger dur hurch irvei. uunii baichaaj uzhuulee mongol hunii chanar yambariig medej bolmui. ezen tushmeliin zuramiig ihe erhileh aaltai boi amui. budi setgeltei hun olon garmui. saihan ug helj guyah dur yambariig ch huleemui. hervee dogshin bulvasu ulam hedereer hariulmui. ert uyees hitad uls, mongol luge yavalchsaniig baichaavasu, mongol hitad ulsin baildaan bolj,baih ui dur hitad uls olon zuiliin arga heregleh yum bulvasu ohid torgoo ed tawai iig hitadaan mongol uls tur hergej bariad hoyor etged zohichih bolzoo baigulj yavsan hereg ertees ali olon baimui. hitad uls argaar ohid torgoor mongoliig diilsen gajar baihaas ogt chirigiin hucheer mongoliig diilsen gajar ugei bulai. hervee en ugiig itgehgui bulvalaa mongoliin sun uls, yuan uls, min uls edger ulsiin ui dur mongol uls tur hitadiin nair tal hemen su zuu iin ohid hemen hedun zuu aar hurgej ugsen ali olon baimui.bas suu zu iin hatan hemeh ug baimui, edugee chin uls tur hurch irvesuu manj uls basach argaar gunjuu gege een mongol noyod tur ugch yavah tul manj hatan hemeh ug delgervei. hamagiin ihe herhen zergiig ugsen huchin argaar mongol huurdagdan manj d orj ugvei,bas agasana agasanaa uls bolson bolcch basach chireer diilen huchirsen bos, olon olon wan gun biil beisiin herhem ugch mongoliin demligiig uzej argadan ulsiin hev teen oruulj baimui, herve mongol udam chihrag baisangui bolvsu hedeinii muhsen boi ja, yuunii bas eduge dur mongol hemeh aimag bamui, mngoliin niidem huch salsan ug shaltgan bulvsuu mongol eer zuuraan temcheldeen baih ui, saihin manj mandah chag tohooldoj nig nigenees ataaarhaj manj d dagaldan irsen dur , manj hun mongoliin sanaag daguulan chum oron nutgiin ezen talvaad hojim ar ovor hemej salgaj hovidood bas ul baran hushuu nardej negen neg oor oriin hamaat hushuu hariyat urh gertei algan salgan as asdaan chum ezen bulgaj togtoovoi. uuver mongol udamiin niidem huch zadgai bolj sarnivai. uuver mongoloor eduge mergen hun turvesu ner garhgui buged mergen hun bas chagiin hev iig medej ner ashigiin tul temchih durgui deer zorig turehgui,burhanii surgaliig itgej bos uudenii surgaliig heregsehgui aj baimui.
mongol hunii zan achiig hariulah durtai hun olon garmui, nen yalanguyaa hundelj yavah eriin hunii agali, em hun bolod bagsh, lam edger huniig hund uzmui. mongol udamiin chanaiig medsugei hemevsu edger bichij baih dotroos baichaavasu, unen tashaagui olj medmui.
mongol ehner ohid chanar saitai turmui.aljuu zalhuu nar chohon bii. hol uhaantai yehemseg ehner ert ees eduge hurtel olon nertei ehner garvai. mongoliin ertenii yosiig aldahgui barij yavah chum ehneriin tenhee boi amui, eduge dur hurch irvesu hushuu iig zasaj chadah ehner hatan chohum mongol ohidiin dotoroos olon garvai. harin manjiin hatan avsanaas mongoliin geriin helhee aldarvai. unuu baih mongol noyod manj hatanii avsangui hushuun noyod manj hataniig avsangui hushuun noyonoos geriin yos changa bugen tovshootoi, ertenii mongoliin yostoi tuv hevcheetei amarhan tegsh ger zuuraan eyeldeg nairamdag inag amaraar chag buri tegsh saihanaar aj turj baimui. uuver manj mongoliin geriin surgaliig medej bolmui.
lovsonchuitan "Mongoliin zan aaliin uilvur "(1914-1918 on) P/324-327

shine zaluus tsahim setgul
http://www.smongol.com/newmongol/index.php?option=com_content&task=view&id=34&Itemid=27